NewaGyanKosh

  • पलाः

    पलाः नेपालभाषाया छम्ह पुलांम्ह बाखंच्वमि मय्‌जु प्रमिला साय्‌मिया च्वसां पिदंगु बाखं पुचः खः । च्वसापासाया लुखां ने.सं ११४१ य् पिदंगु थ्व सफू च्वमि मय्‌जुं थः स्व. मां अबुपिंत श्रदाञ्जली कथं देछायातःगु सफू खः । आपालं न्ह्यः हे जि जुजु थेंज्याःगु मचा मनोवैज्ञानिक बाखं च्वयाः नेपालभाषाया बाखं ख्यलय् थःगु म्हसीका त्वःतादीम्ह मय्‌जु प्रमिलां थ्व पलाः बाखं संग्रह आपालं लिपा जक पिथनादीगु खः । थ्व संग्रहय् दुथ्याःगु झिंप्यपु बाखं मध्ये न्हय्‌पुबाखं न्हापा हे थीथी पत्रिकाय् पिदने धुंकूगु खःसा मेगु कुलांगार कोरोना, मतया जलय् मां आदि न्हूगु बाखं लिपा वय्‌क: अमेरिका वनेधुंकाः जक च्वयादीगु खः ।

    थ्व हे कथं पुलांगु बाखनय् थौं स्वयाः पीदँ पीनिदँ न्ह्यःया समाज व सांस्कृतिक परिवेशया चित्रण दुसा न्हूगु बाखनय् थौंया समस्या अर्थात् कोराना माहामारीया कारणं पिदंगु समस्या, थः स्वजनपिं नाप बायाः विदेशय् च्वनेमाःपिनिगु पीडाया वर्णन् दु । पलाः बाखं संग्रहय् दुथ्याःगु अप्वः थें बाखंया पात्रत मचात जूगु दु । मचातय्‌गु बालमनोभाव व स्वभावयात सहज व स्वाभाविक रुपं ब्वयातःगु दु ।

  • पलाः पलाखय्

    पलाः पलाखय् भाजु सुधिर ख्वबिं च्वयादीगु ने.सं ११२१ य् कुमारी प्रकाशनपाखें पिदंगु पीपु गजलया संग्रह खः । गजल मूलत मतिना विषययात कयाः च्वयातैगु खयाः नं थुकी दुथ्याःगु गजल मध्ये झिंनिपु जक मतिना सम्बन्धी जूगु दुसा मेगु नीच्यापु मतिना विषय नं आपालं तापाःगु थौंया समाजय् विद्यमान विकृति विसंगति सम्बन्धी जूगु दु । थ्व पलाःपलाखय् सफूया मेगु विशेषता सफूया भूमिकाया रुपय् च्वयातःगु भाजु रेवतीरमणानन्द श्रेष्ठया पलाःपलाखय् समीक्षा थम्हं ताः थें ताःहाकःगु रचना नं खः, गुकी नेपालभाषाया गजल साहित्यया इतिहास नापं गजल विषयया सैद्धान्ति ज्ञान न्ह्यब्वब्वं गजलकार सुधिरया गजलया विवेचना यानातःगु दु ।

  • पलाखय् लूगु लुमन्ति

    पलाखय लूगु लुमन्ति सफु जुही सुवालं च्वयादीगु खः । थ्व सफू ने.सं १११५ य् नेपालभाषा मिसा खलः पाखें पिदंगु खः । थ्वः सफुलिइ च्वमिया थीथी इलय्, थीथी परिस्थितिया अनुभूति व भावाभिव्यक्ति दु । थुकी समाजया विसङ्गति, जातीय असमानता, प्रशासनया अस्तव्यस्तता, मनूतय्‌के दुगु अनैतिकतां जाःगु च्वसुत दु । थुकी च्यापु च्वखँ दु ।

  • पलाःचिं लिना

    भाजु कृष्णचन्द्रसिंह प्रधान नेपाःया नांजाःम्ह वरिष्ठ समालोचक खः । वय्‌कलं इलय् ब्यलय् नेपालभाषाया साहित्ययात कयाः यानादीगु समालोचना मुना सफू थ्व पलाःचिं लिना खः । नेपालभाषा एकेडेमिया लुखां थ्व ग्यसूग्यंगु सफू ने.सं.१११६ स पिदंगु खः । समालोचक भाजुया पीदँया च्वसु थुकी दु ।

    थुकी दुने छ्वासः काव्य व कवि व्यथितया काव्यरुप, नेपालभाषाया नःलि कविता, नःलि कविता : आलोचना व प्रतिकृया, विद्रोह व बौद्धिकताया कवि आनन्द जोशी, कवि सिद्धिचरणया निगू खण्डकाव्य, समसामयिक आधुनिक काव्यधाःया छम्ह सचेत कवि बुद्ध साय्‌मि, लखय् ल्यहेंपुगु आकृतिया प्रतिरुप व लः कविता, धकंधयाव बाखनय् फ्रायडया सः, उपन्यास साहित्यया दबुलिइ झीगु उपन्यास व उपन्यासकार धुस्वां, उपन्यासकार गिरिजा व वय्‌क:या उपन्यास, खेलुइताःया निबन्ध जिगु मिखाय्, कविताया लागा जिगु लिच्वः, जोशीजुया आलोचना : छगू प्राप्ति छगू विचार, नेपालभाषा साहित्यय् आधुनिक पलाः दुथ्यानाच्वंगु दु ।

  • पलाञ्चोक भगवती जात्रा

    पलाञ्चोक भगवती जात्रा

    पलाञ्चोक भगवती यें ५५ कि.मि. उत्तर–पूर्व काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाया साठीघर गा.वि.स. य् लाः । प्राचीन कालय् पिराकच्वं पराकच्व, पिखाखच्वं पलाखच्व थ्व निगू खँग्वः अपभ्रंश जुयाः पलाञ्चोक जूगु खः धाइ । मानदेव प्रथमया शासनकालय् नीस्वनाः दयेकूगु पलाञ्चोक भगवती देगः मध्यकालय् छगू मुख्यगु गढ़या रुपय् कयातःगु खः । नितँ जाःगु कलात्मक देगः दुने झिंच्याका ल्हातय् थीथी शस्त्र अस्त्र ज्वनाः महिषमर्दिनी भगवती बिज्यानाच्वंगु दु । ल्वहंया उत्कृष्ट थुगु मूर्ति थेंज्याःगु मूर्ति लिच्छविकालय् मेथाय् मदयेकेमा धकाः थुकिया मूर्तिकारयात न्हय्गू पुस्तायात नये–त्वने गाक्क धनसम्पत्ति बियाः जुजुं ल्हाः पालाब्यूगु खः धाइ । तर उम्ह मूर्तिकारं तुतिं हे मूर्ति दयेकूगु नाला भगवती, नंसाः भगवती व शोभा भगवती प्यम्ह तःकेहेँपिं धाइ । अभिलेखय् संवत् ४२५य् मानदेवया कलाः विजय स्वामिनीं भगवती विजयश्री देवीया पलिस्था यात धकाः च्वयातःगु दु ।
    पलाञ्चोक भगवती द्यःयात दँय् निक्वः स्वांयाःपुन्हि व मोहनिया असंचालंकुन्हु जात्रा याइ । थुम्ह भगवतीया भ्वँतया चण्डेश्वरी व द्यःया देपापाखे च्वंम्ह द्यः कालिका भगवतीलिसे स्वापू दु । थुपिं निम्हं द्यःपिं तता धाइ । जात्राया झ्वलय् बछलाथ्व चतुर्दशीकुन्हु कालिका भगवतीयाथाय् धामीं होम यानाः, द्यः पुज्यानाः फा, दुगु, म्येय् भोग बी । बछलाथ्व पुन्हिकुन्हु प्यम्ह धामी मध्ये छम्हेस्यां द्यःछें द्यः कुहां बिज्याकाः खानाः देगलय् द्यः स्वनी । भ्वँतया चण्डेश्वरी माइया जल व स्वां हयाः द्यःयात छायेवं द्यः खतय् बिज्याकी । गुथिपाखें द्यः पुज्यानाः दुगु भोग बी । म्वाहालि पुयाः स्वन्हुयंक जात्रा यानाः बछलागा दुतियाकुन्हु द्यःछेँय् द्यः दुकाइ । मोहनिबलय् हनीगु द्यः जात्राय् नं न्हापां कौलाथ्व अष्टमीकुन्हु व कौलाथ्व दशमीकुन्हु कालिका भगवतीयाथाय् धामीं होम यानाः द्यः पुज्यानाः फा, दुगु, म्येय् भोग बी । कौलाथ्व अष्टमीकुन्हु धातुयाम्ह भगवतीद्यः द्यःछें कुहां बिज्याकाः धामी खानाः देगलय् स्वनी । न्हिंन्हिं बाहां भोग बियाः द्यइके वइपिं भक्तजनत म्वःम्वः दइ । कौलाथ्व एकादशीकुन्हु द्यःयात खतय् बिज्याकाः न्ह्यः न्ह्यः म्वाहालि पुयाः जात्रा यानाः देय् चाःहुइकाः द्यःछेँ थ्यनेवं द्यः दुकाइ ।