NewaGyanKosh

लुमंका विद्या वैद्यया कृति खः । थ्व सफू ने.सं ११२४ य् अमीरु बज्राचार्यं पिकायादीगु खः । थुकी लुमन्ति न्ह्याबलें म्वानाच्वने माः, बाताचा ख्वलाचा त्वीती … कडा विरोध, लुमंकादिसँ, जुइ माःगु हे, मनू म्हसीकि, छचा व भजनया च्यापू च्वखँ दु ।

लुमंका स्वयाबले क्याडानाय् च्वंच्वनादीम्ह मय्‌जु जुही गुभानीनं च्वयादीगु छगू संस्मरण निबन्ध सफू खः । ने.सं १९३३ य् पिहांवःगु थ्व सफूया पिकाकः नेपालभाषा मिसा खलः खः । थुकी ई.सं १९९२ निसें २००१ तकया दुने च्वयातःगु झिंखुपु च्वखँ दु । उकीमध्ये न्हय्‌पु निबन्ध युरोप, एसिया व अमेरिकाया थीथी थासय् विभिन्न ज्याखँया सिलसिलाय् याःगु भ्रमणया अनुभव, अनुभूति खः । थ्व सफुलिइ पाल्पा व महोत्तरी जिल्लाया बारे नं निपु निबन्ध दु । अथेहे थ्व संग्रहय् चित्तधर हृदय, कवि दुर्गालाल श्रेष्ठ, हेडमास्टर केदारनाथ न्यौपाने, भिमदर्शन रोक्का, वृष्णचन्द्र सिंह, मोहन दाईया परिचय नं दु ।

लुमधंगु लकस सफू भाजु योगेन्द्र प्रधानं च्वयादीगु न्हू चिनाखँ मुना खः । पलिस्थां ने.सं. ११२० य् पिथंगु थ्व सफुलिइ खुइस्वपु न्हू गद्य चिनाखँ दु ।

स्वीखुगू द्या दुगु लुमन्ति उपन्यासया च्वमि मय्‌जु अपर्णा प्रधान खः । उपन्यासकार अपर्णा प्रधान स्वयम् हे पिकाकः जुयाः ने.सं. ११३६ य् पिकाःगु थ्व नारी समस्याय् केन्द्रीत छगू सामाजिक उपन्यास खः । थ्व उपन्यासय् मिसातय्‌सं थःछेँ व भाःतया परिवारय् भोगय् यायेमाःगु दुःख, सुख, नेवाः समाजय् जुयाच्वनीगु विविध दुर्घटनाया चित्रण दु । उपन्यासय् अप्वः थें घटना पात्रया अतितया लुमन्ति कथं ब्वयातःगु दु ।

मथुराकृष्ण साय्‌मिया झिंस्वपु बाखं दुगु सफू खः— लुमन्ति । प्रदीप्त पुस्तकालयं ने.सं. १०८३ इ पिथंगु खः । थ्व बाखं च्वमिया जहान रमा मदुगु खँया विगोयान्तय् च्वयातःगु उकिया जःखःया घटना व भूमिकाया मुना खः । फर्गेट मि नट, खबरदार, जः, ति, किपालु, लः व फिसः, दुनेपिने, छू छु, यो–पौ, गूगु कापी, जिं नकतिनि प्रेम याना व सिरपाः थुकिइ दुथ्याःगु बाखं खः । चित्तधर ‘हृदयं’ थुगु सफुलिइ थःगु नुगः खँ प्वंकादीगु दु ।

लुमन्तिया किचः भाजु मल्ल के. सुन्दर च्वयादीगु नियात्राया सफू खः । भावना पिथना पाखें ११०९ य् पिदंगु थ्व सफुलिइ न्यागू अध्याय दु । थ्व सफुलिइ दुथ्याःगु न्यागू अध्यायया शिर्षक खः —युरोपया झ्यालं नेपाः खनाबले, बर्लिनया पःखाः, नेपालं पिने नेपालं दुने, पूर्व जन्मया जिमि कलातं च्वयाहःगु पौ, इङ्गलिस च्यानलय् लूगु जीवन ।

थ्व सफुलिइ नेपाःमिया नुगः घानाः युरोप चाःहिलादीम्ह भाजु मल्ल के सुन्दरं नेपाःमिया मिखां युरोपयात गुकथं खंकल जक मखु युरोपया मिखां नेपाःमिपिंत गुकथं खंकल धयागु हृदयविदारक चित्रण नं थ्व सफुलिइ दुथ्याकादीगु दु ।

च्वमि भाजु मल्ल के. सुन्दर युनेस्कोया ग्वसालय् युगोस्लाभाकियाया राजधानी बेलग्रेडय् सन् १९८१ जूनं निसें जूगु अफ्रो एशियाली पत्रकारतय् छगू कार्यशाला गोष्ठीइ ब्वति कायेत झायादीगु खः । व हे गोष्ठीइ ब्वति कायेगु झ्वलय्ं वय्‌क: स्वलातक उखे हे च्वनेमाःगु जुल । थ्व हे झ्वलय् मेपिं पत्रकार पासापिं नाप वय्‌क:पिं युरोपया थीथी देय् चाःहिलेगु जुल । थ्व हे क्रमय् युरोपया थीथी थासय् चाःहिलेगु थीथी मनूत नापलायेगु ज्या जुल ।

नेपाःमिया नुगः घानाः युरोप चाःहिलादीम्ह भाजु मल्लं नेपाः म्हसीकेगु विषयय् क्यंगु डकुमेन्ट्रीे छथाय् पुखुली मचां छखे खिफाना च्वंगु मेखेर अन हे मनूत भारासिलाच्वंगु, म्वःल्हुयाच्वंगु दृश्य प्रसारण जुयाच्वंगु खंबले थःगु नुगः ख्वःगु, अथे हे युरोपया प्रत्येक धया थें भन्सारय् थःपिनिगु नेपाली पासर्पोट खनकि तसकं शंकापूर्ण ढंगं चेकजाँच याइगु, नेपाली धयापिं फुक्क हासिस व हिरोइनया कारबार याइपिं खंकीगु अझ गुलिस्यां ला छिमिके हासिस, हिरोइन दुला धकाः तकं न्यनेगु याःगु, भिसा तकं मब्यूगु हृदय विदारक चित्रण दु । छखेर युरोपया भौतिक विकास वैभवया दृश्यं च्वमिया मन साःगुया वर्णन् दुसा मेखेर च्वमियात लुइमखाःगु —कलाः नं भाःत धकाः पियाच्वनेम्वाःगु भाःतं कलाः धकाः पियामच्वनीगु खुल्ला समाजया नं चित्रण दु ।

लुमन्तिया जः अन्जना ताम्राकारया च्वसां पिज्वःगु सफू ने सं. ११४१ य् अन्तर्राष्ट्रिय हाइकु दिं अप्रिल १७ कुन्हु लाकाः ईलोहं प्रकाशन प्रा.लि पाखें पिथंगु खः । थ्व हाइकु संग्रहय् प्रत्येक पेजय् छगू शिर्षकया किपा, प्रत्येक पेजय् शिर्षक लिसे स्वानाच्वंगु न्याकू हाइकु यानाः स्वीगू शीर्षकय् मुक्कं १५० पु हाइकु दुथ्याकातःगु दु । थुकी जीवन दुने मतिना दु, मतिना दुने लुमन्तिया किचः दु, किचः दुने वियोगया ख्वबि बाः वयाच्वंगु दु । लिसें सांस्कृतिक विम्व छ्यलाः जीवनया अनुभूति प्वंकातःगु दु ।