मथुराकृष्ण साय्मिया झिंस्वपु बाखं दुगु सफू खः— लुमन्ति । प्रदीप्त पुस्तकालयं ने.सं. १०८३ इ पिथंगु खः । थ्व बाखं च्वमिया जहान रमा मदुगु खँया विगोयान्तय् च्वयातःगु उकिया जःखःया घटना व भूमिकाया मुना खः । फर्गेट मि नट, खबरदार, जः, ति, किपालु, लः व फिसः, दुनेपिने, छू छु, यो–पौ, गूगु कापी, जिं नकतिनि प्रेम याना व सिरपाः थुकिइ दुथ्याःगु बाखं खः । चित्तधर ‘हृदयं’ थुगु सफुलिइ थःगु नुगः खँ प्वंकादीगु दु ।
NewaGyanKosh
-
लुमन्तिया किचः
लुमन्तिया किचः भाजु मल्ल के. सुन्दर च्वयादीगु नियात्राया सफू खः । भावना पिथना पाखें ११०९ य् पिदंगु थ्व सफुलिइ न्यागू अध्याय दु । थ्व सफुलिइ दुथ्याःगु न्यागू अध्यायया शिर्षक खः —युरोपया झ्यालं नेपाः खनाबले, बर्लिनया पःखाः, नेपालं पिने नेपालं दुने, पूर्व जन्मया जिमि कलातं च्वयाहःगु पौ, इङ्गलिस च्यानलय् लूगु जीवन ।
थ्व सफुलिइ नेपाःमिया नुगः घानाः युरोप चाःहिलादीम्ह भाजु मल्ल के सुन्दरं नेपाःमिया मिखां युरोपयात गुकथं खंकल जक मखु युरोपया मिखां नेपाःमिपिंत गुकथं खंकल धयागु हृदयविदारक चित्रण नं थ्व सफुलिइ दुथ्याकादीगु दु ।
च्वमि भाजु मल्ल के. सुन्दर युनेस्कोया ग्वसालय् युगोस्लाभाकियाया राजधानी बेलग्रेडय् सन् १९८१ जूनं निसें जूगु अफ्रो एशियाली पत्रकारतय् छगू कार्यशाला गोष्ठीइ ब्वति कायेत झायादीगु खः । व हे गोष्ठीइ ब्वति कायेगु झ्वलय्ं वय्क: स्वलातक उखे हे च्वनेमाःगु जुल । थ्व हे झ्वलय् मेपिं पत्रकार पासापिं नाप वय्क:पिं युरोपया थीथी देय् चाःहिलेगु जुल । थ्व हे क्रमय् युरोपया थीथी थासय् चाःहिलेगु थीथी मनूत नापलायेगु ज्या जुल ।
नेपाःमिया नुगः घानाः युरोप चाःहिलादीम्ह भाजु मल्लं नेपाः म्हसीकेगु विषयय् क्यंगु डकुमेन्ट्रीे छथाय् पुखुली मचां छखे खिफाना च्वंगु मेखेर अन हे मनूत भारासिलाच्वंगु, म्वःल्हुयाच्वंगु दृश्य प्रसारण जुयाच्वंगु खंबले थःगु नुगः ख्वःगु, अथे हे युरोपया प्रत्येक धया थें भन्सारय् थःपिनिगु नेपाली पासर्पोट खनकि तसकं शंकापूर्ण ढंगं चेकजाँच याइगु, नेपाली धयापिं फुक्क हासिस व हिरोइनया कारबार याइपिं खंकीगु अझ गुलिस्यां ला छिमिके हासिस, हिरोइन दुला धकाः तकं न्यनेगु याःगु, भिसा तकं मब्यूगु हृदय विदारक चित्रण दु । छखेर युरोपया भौतिक विकास वैभवया दृश्यं च्वमिया मन साःगुया वर्णन् दुसा मेखेर च्वमियात लुइमखाःगु —कलाः नं भाःत धकाः पियाच्वनेम्वाःगु भाःतं कलाः धकाः पियामच्वनीगु खुल्ला समाजया नं चित्रण दु ।
-
लुमन्तिया जः
लुमन्तिया जः अन्जना ताम्राकारया च्वसां पिज्वःगु सफू ने सं. ११४१ य् अन्तर्राष्ट्रिय हाइकु दिं अप्रिल १७ कुन्हु लाकाः ईलोहं प्रकाशन प्रा.लि पाखें पिथंगु खः । थ्व हाइकु संग्रहय् प्रत्येक पेजय् छगू शिर्षकया किपा, प्रत्येक पेजय् शिर्षक लिसे स्वानाच्वंगु न्याकू हाइकु यानाः स्वीगू शीर्षकय् मुक्कं १५० पु हाइकु दुथ्याकातःगु दु । थुकी जीवन दुने मतिना दु, मतिना दुने लुमन्तिया किचः दु, किचः दुने वियोगया ख्वबि बाः वयाच्वंगु दु । लिसें सांस्कृतिक विम्व छ्यलाः जीवनया अनुभूति प्वंकातःगु दु ।
-
लुँयाम्ह झङ्गः (ग्वंग क्वसः२)
सुकुन्दा फिल्म प्रोडक्शनपाखें ने.सं. ११२९ दँय् निर्माण जूगु थुगु संकिपाया निर्माता मिन्जु शाही व रिता श्रेष्ठ खःसा निर्देशक सुरेन्द्र के.सी. खः । करुणाकर वैद्यया छपु लोक बाखंया लिधंसाय् थुगु संकिपा दयेकूगु खः । थुकी राजभाइ वज्राचार्यया संगीत दुथ्याःसा छायाँकार नरेश शाही खः । कलाकारकथं सुरेन्द्र के.सी., पल्पसा डंगोल, बासु शाही, श्यामसुन्दर शिल्पकार, गंगा शाही, ज्ञानेन्द्र ईशारा, रुपकेशरी शाक्यपिं दुथ्याः । संकिपाय् लुँयाम्ह झंगः धायेवं लुँ बाः वइ मखु धकाः क्यनातःगु दु ।
-
लुँहिति
लुँहिति नेपालभाषाया पाठ्य सफू खः । थ्व तगिं १ निसें ५ तकया निंतिं छधाःनिसें न्याधाः तक (न्यागू भाग) पिहांवःगु खः । थ्व सफूया न्हापांगु संस्करण वि.सं २०५६ सालं पिहां वःगु खःसा निगूगु संस्करण वि.सं. २०७० सालं पिहां वःगु खः । मस्तय्त ल्वःगु बाखं, चिनाखँ व च्वखँया नापनापं ज्ञानगुणया खँ दुथ्याःगु थ्व पाठ्य सफू सम्पादन व परिमार्जन यायेगु ज्या हितकरविरसिंह कंसाकार, दुर्गालाल श्रेष्ठ, भूषण प्रसाद श्रेष्ठ, राजा शाक्य, सुचिता श्रेष्ठ व शारदालक्ष्मी श्रेष्ठपिंसं यानादीगु खःसा अद्यावधिक यायेगु ज्या दिवाकर जापागाइंया कजिसुइ सुवर्ण शाक्य, डा. तुयू बहादुर महर्जन, विष्णु चित्रकार व शंकर प्रधानपिंसं यानादीगु खः ।