NewaGyanKosh

  • विमानझ्याःया थीथी ब्वया नां

    विमानझ्याःया थीथी ब्वया नां

    उपयोधि झ्याःया निखेरया थां धस्वाकेत थुगु झ्याः क्वय् (ज्यचष्शयलतब िदबकभ)या सिँ ।
    अमोसा ग्वय् बांलूगु झ्याःया बुट्टा
    कोता झ्याःया पानेल
    कोता पौ झ्याःया पाता
    कोतामा झ्याःपाताया जव खवया थां
    कोकोला सुलोचा धस्वाकेगु आधार सिँ
    खिचावा खिचाया वा बांलूगु बुट्टा
    चो झ्याःच्वय् निखेरया आकर्षक बुट्टा
    झंगःचागः झ्यालय् चखुंचा च्वनीगु थाय्
    थति झ्याःया शीरय् च्वनीगु सिँ
    थांचा झ्याःया निखेरं सिथय्या थां
    नाःगः झ्याःया अर्धगोलाकार भाग
    नाःतु सतुबतु थें हितु हिनाच्वंगु बुट्टा ।
    पले पलेस्वां बुट्टा ।
    पीफ्वः प्यंपा लप्तेया स्वां बुट्टा
    माय्बिलि माय्बिलि बां लूगु बुट्टा ।
    मिखाफुसि झ्याः च्वय्या निखेरं मिखाफुसि बांलूगु बुट्टा
    मेराप झ्याःया प्यानलय् ग्वःलानाच्वंगु बुट्टा
    मेराप झ्याःपाः मेराप बांलूगु झ्याः खापा
    लिबि झल्लर बांलूगु बुट्टा
    सिँहः सिमाहः बांलूगु बुट्टा
    हाछेँ हाफ्वः थें प्वाः प्वाः गनाः धीचिनाच्वंगु बुट्टा ।

  • विम्व दुने जि, पिने जि

    ने.सं. ११४३ य् पिदंगु डा. आनन्द जोशीया विम्व दुने जि, पिने जि हाइकु सफू रुवरिक व कुतः पिकाकःया मंकाः पिथना खः । थुकी दुने हाइकु प्यंगू ब्व कथं न्ह्यब्वयातःगु दु । न्हापांगु ब्वय् विविध विषयया न्हयेन्हय्‌पु हाइकु, निगूगु ब्वय् बुद्ध साय्‌मि व जिया नामं न्यापु हाइकू, स्वंगूगु ब्वय् इन्द्र माली व जिया नामं न्यापु हाइकु, दकलय् लिपांगु ब्वय् थौंया मनूया प्रतीक नां बियातःगु झिंगुपु हाइकु यानाः मुक्कं न्यय्‌पु हाइकु दुथ्याकातःगु दु । थुकथं थ्व सफुलिइ हाइजिन आनन्द जोशीं थःगु थीथी अनुभूतिया नापं थः समकालिन हाइजिन पासापिनिगु नं परिचय बीगु चेष्ठा यानादीगु दु ।

  • विरज महर्जन

    अबु विनोद महर्जन व मां रत्नकुमारी महर्जनया कोखं यल, थेच्वया मालिगामय्‌ बूम्ह विरज संगीतया उच्च शिक्षा अध्ययनया निंतिं थौंकन्हय्‌ अष्ट्रेलियाय्‌ च्वना वयाच्वंगु दु । म्येहालामि विरज महर्जन निगू तगिमय्‌ ब्वनाच्वना दीबलय्‌ हे सांगीतिक पहिचान दयेकूम्ह खः । १३ दँ दुबलय्‌ वि.सं. २०६९ सालय्‌ विरजया एकल साँझ ज्याझ्वः यासें म्ये हालादीगु खः ।
    वय्‌कलं ‘तुयूतुयू’ धाःगु म्येपाखें सर्वोत्कृष्ट न्हूम्ह गायकया निंतिं पेजथ्री पिपल्स च्वाइस अवार्ड (२०७४) त्याकादीगु खःसा थुगु हे म्येपाखें नेशनल बक्स अफिस अवार्डय्‌ बेष्ट डेब्यू सिंगर (जुरी च्वाइस अवार्ड) नं त्याकादिल । नेशनल पावर न्यूज म्यूजिक अवार्डय्‌ बेष्ट सङ अफ द इय्‌– इन्करेजमेन्ट अवार्ड (२०७५) त्याकादीगु खः । वय्‌कःया मेगु नेपालभाषाया म्ये ‘छ लुइवं हे जीवन’पाखें निक्वःगु स्टार नेपालभाषा म्यूजिक अवार्डय्‌ बेष्ट सिंगर मेल– राइजिङ स्टार सिरपाः (२०७९) त्याकादीगु खः । विरजं वि.सं. २०७० सालय्‌ १४ दँ दुबलय्‌ थःगु न्हापांगु म्येमुनाः ‘नयाँ किरण’ पिथंगु खः ।

  • विलियम तुलाधर डगलस

    स्कटलैण्डया अवरडिन विश्वविद्यालयया कन्फुसियस संस्थानया थौंकन्हय् निर्देशक जुयाच्वंम्ह विलियम तुलाधर डगलस स्कटलैण्डया हिमाली क्षेत्र अनुसन्धान केन्द्रया निर्देशक खः । वय्‌क: इतिहास, दर्शनशास्त्र अले दैविक शक्ति विषयया छम्ह अध्यापक नं खः । विलियमपाखें विश्वविद्यालयय् बौद्ध धर्म, एसियाली भाषा, मानवशास्त्र आदि विषयय् प्रशिक्षण नं बियावयाच्वनादीगु दु । महायानी बुद्ध धर्मया महत्व अले झिंन्यागूगु शताब्दिपाखे स्वनिगलय् पुनर्जागृत जूगुयात कयाः थुकिया विशेषता व स्वरुपबारे छगू न्हूकथं ब्याख्या व विश्लेषण विलियम भाजुयापाखें यायेगु कुतः जूगु दु ।“Remaking Buddhism for : Medieval Nepal; The Fifteenth-Century Reformation of Newar Buddhism” विलियम भाजुया चर्चित सफू खः । थ्वया नापनापं नेवाः समुदायदुनेया वासःतास अले मेमेगु बिषययात कया नं थीथी जर्नलय् आपालं शोधपूर्ण च्वसु च्वया झायाच्वनादीगु दु ।

  • विवाह समिति

    विवाह समिति नाटकया च्वमि पुण्यरत्न बज्राचार्य खः । थुगु सफू हरेक पुस्तक भण्डार पाखें ने.सं. १०७९ य् पिदंगु खः । थुगु नाटकय् समाजय् वयाच्वंगु ह्युपाःयात ब्यंग्यात्मक रुपं प्रस्तुत यानातःगु दु ।

  • विवेकानन्द महास्थविर

    विवेकानन्द महास्थविरया जन्म भोजपुर खिकामाछा टक्सारय् बि.सं.१९७३ भाद्रय् जूगु खः । वय्‌कलं च्वयादीगु नेपालभाषाया यक्व हे जातकमाला, कविता, ज्ञानमाला भजन पिदंगु दु । वय्‌कः बि.सं २०४२ स दिवंगत जुयादिल ।

  • विश्व कविता दिवस ११२२

    विश्व कविता दिवस ११२२ लिजः नेपालभाषा कविता दबू पाखें ने.सं.११२२ य् प्रकाशित जूगु विशेष कविता सफू खः । थ्व सफूया ऐतिहासिक महत्व दु । सन् १९९९ य् युनेस्कों मार्च २१ यात कविता दिवस धकाः घोषणा यात । नेपालय् दकलय् न्हापां लिजः नेपालभाषा कविता दबू पाखें सन् २००२ (ने.सं.११२२) मार्च २१ कुन्हु युनेस्को नाप जानाः हनुमानध्वाखाय् तःजिक कविता दिवस न्यायेकल । अन पाठ जूगु कविताया मुना खः थ्व सफू । थुकी नेपालभाषा, अंग्रेजी, नेपाली, हिन्दी, लिम्बु, मैथली, तामांग, फ्रेन्च, जापानी, भोजपुरी, बंगाली कविपिनि कविता दुथ्यानाच्वंगु दु ।

  • विश्वन्त जातकया पूधाः प्याखं

    विश्वन्तर जातकया पूधाः प्याखं दिव्यरत्न तुलाधरं च्वयादीगु खः । थुगु जातक बाखंयात इलय् ब्यलय् थीथी च्वमिपिंसं थीथी कथं न्ह्यब्वयेधुंकूगु दु । २६ गू दृश्य दुगु थुगु प्याखंयात तुलाधरजुं दाफा भजन म्ये दुथ्याकाः प्याखंया मेगु कथंया रुप न्ह्यब्वयादीगु दु ।

  • विश्वन्तर

    विश्वन्तर धर्मरत्न शाक्य त्रिशुलीं च्वयादीगु विश्वन्तर जातकय् आधारित पूधाः प्याखं खः । ने.सं. ११११ य् नेमरत्न बज्राचार्यपाखें पिदंगु थ्व नाटकय् झिंस्वंगू दृश्य दुथ्याःगु दु । बौद्धजातक बाखं अन्तर्गत विश्वन्तर महाराजं थः मचात दान यानाः दानशिलताया अनुपम नमूना गुगु क्यंगु खः थ्व हे विश्वन्तर नाटकया मू विषयवस्तु खः ।

  • विश्वराज दलि

    मरु, येँया भाजु शेषराज व मय्जु हीरादेवीया काय्भाजु विश्वराज ने.सं. १०५८ सिल्लाथ्वः अस्तमि, मंगलबारखुन्हु बूम्ह खः । भारतं सन् १९६० स एमबिबिएस क्वचायेका दीम्ह थ्वय्कलं सन् १९६५ स वेलायतं एफआरसीएस थुज्वःगु अति सम्मानित उपाधि कयादिल । नेपालय् मूत्रासयया ल्वय्या उपचारया ख्यलय् थ्वय्कः छम्ह न्ह्यलुवाः शल्यचिकित्सक खः । विशेषतः मिजंतय् प्रजनन समस्याया ख्यलय् थ्वय्कः विज्ञ खः । थ्वय्कःया कुतलं वीर अस्पतालय् दक्कलय् न्हापां मूत्रासय उपचारया बिस्कं विभाग नीस्वनेगु ज्या जूगु खः ।